No products in the cart.

۱. مقدمه
پروفیل سرعت یکی از مفاهیم کلیدی در مکانیک سیالات است که نحوه توزیع سرعت سیال در عرض لوله را توصیف میکند. این مفهوم بهویژه در تحلیل جریان سیال، طراحی سیستمهای لولهکشی و اندازهگیری دبی اهمیت زیادی دارد. در جریان آرام، پروفیل سرعت به شکل سهموی است، در حالی که در جریان مغشوش، پروفیل سرعت مسطحتر بوده و سرعت در نزدیکی دیوارهها به سرعت افزایش مییابد. در شکل پیوست شده، میتوانید تفاوت بین پروفیل سرعت در جریان آرام و مغشوش را به وضوح مشاهده کنید.
۲. پروفیل سرعت در جریان آرام
- تعریف: در جریان آرام، پروفیل سرعت به شکل سهموی (پارابولیک) است.
- فرمول پروفیل سرعت:
که در آن:
- v(r) سرعت سیال در فاصله rr از مرکز لوله.
- Vmax سرعت حداکثر در مرکز لوله.
- R شعاع لوله.
- ویژگیها:
- سرعت در مرکز لوله حداکثر و در دیوارهها صفر است.
- جریان به صورت لایهای و بدون اختلاط انجام میشود.
۳. پروفیل سرعت در جریان مغشوش
- تعریف: در جریان مغشوش، پروفیل سرعت مسطحتر است و سرعت در نزدیکی دیوارهها به سرعت افزایش مییابد.
- فرمول پروفیل سرعت:
در جریان مغشوش، پروفیل سرعت با استفاده از رابطه لگاریتمی زیر توصیف میشود:
که در آن n یک عدد تجربی است و معمولاً بین ۶ تا ۱۰ قرار میگیرد.
- ویژگیها:
- سرعت در مرکز لوله تقریباً ثابت است.
- اختلاط شدید بین لایههای سیال وجود دارد.
- لایه مرزی نازکتر است.
۴. محاسبه دبی با داشتن پروفیل سرعت
دبی حجمی (Volumetric Flow Rate) از انتگرال پروفیل سرعت در سطح مقطع لوله به دست میآید. برای محاسبه دبی در جریان آرام و مغشوش، مراحل زیر را دنبال میکنیم:
جریان آرام:
- فرمول پروفیل سرعت:
محاسبه دبی:
دبی حجمی از انتگرال پروفیل سرعت در سطح مقطع لوله محاسبه میشود:
با جایگذاری v(r):
پس از حل انتگرال، دبی حجمی به صورت زیر به دست میآید:
نکته کاربردی:
- برای تعیین دبی در جریان آرام، کافی است سرعت را در مرکز لوله (Vmax) اندازهگیری کنید و از فرمول فوق دبی را به دست آورید.
- همچنین، دبی متوسط در جریان آرام نصف سرعت حداکثر (مرکز لوله) است. بنابراین، یک راه ساده این است که سرعت در مرکز لوله را اندازهگیری کنید، آن را بر دو تقسیم کنید تا سرعت متوسط (Vavg) به دست آید، و سپس از فرمول Q=Vavg××A ،که در آن A سطح مقطع لوله است، دبی را محاسبه کنید.
جریان مغشوش:
- فرمول پروفیل سرعت:
- محاسبه دبی:
دبی حجمی از انتگرال پروفیل سرعت در سطح مقطع لوله محاسبه میشود:
با جایگذاری v(r):
این انتگرال معمولاً به صورت عددی یا با استفاده از روشهای تحلیلی پیشرفته حل میشود.
۵. نتیجهگیری
پروفیل سرعت در جریان آرام و مغشوش تفاوتهای اساسی دارد و این تفاوتها تأثیر مستقیمی بر محاسبه دبی و طراحی سیستمهای لولهکشی دارند. در جریان آرام، پروفیل سرعت سهموی است و دبی به راحتی از انتگرال آن محاسبه میشود. در جریان مغشوش، پروفیل سرعت مسطحتر است و محاسبه دبی نیاز به روشهای پیشرفتهتری دارد. درک این مفاهیم به مهندسان کمک میکند تا سیستمهای بهینهتری طراحی کنند و دقت اندازهگیری دبی را افزایش دهند.
سوال برای شما
🤔 به نظر شما، آیا میتوان در جریان مغشوش همانند جریان آرام، با اندازهگیری سرعت در یک نقطه (مانند مرکز لوله) دبی را به دست آورد؟ 💡